पोखराका मुख्य सडक तथा चोकमा स्मार्ट लाइट बल्न सुरु गरेको छ । उज्यालो पोखरा कार्यक्रमअन्तर्गत आइतबारदेखि २००७ वटा सडक बत्ती २३ वटा हाइमास्ट बत्ती बल्न सुरु भएको हो ।
उक्त बत्तीको आइतबार नेपाल विद्युत् प्राधिकरणका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत कुलमान घिसिङ र महानगरपालिका प्रमुख धनराज आचार्यले उद्घाटन गरे ।
पोखरा महानगरका पूर्व मेयर मानबहादुर जिसीले उक्त बत्ती जडान गर्न नेपाल विद्युत प्राधिकरणसँग सम्झौता गरेका थिए। प्राधिकरण र पोखरा महानगरको आधा आधा लगानीमा बत्ती जडान गरिएको हो। १४ करोड ६५ लाख रुपैयाँमा ती बत्ती जडान गरिएका हुन् । १६ मिटर अग्लो एक हाइ मास्ट लाइटमा २–२ सय वाट पावरका ८ वटा बत्ती छन् । स्मार्ट सडक बत्ती १ सय २० र ९० वाटका छन् । मास्ट लाइटको सुरक्षामा ३५ लाख रुपैयाँ खर्च भएको छ । ४ सय ३९ नयाँ पोल थपिएका छन् ।
पोखरा महानगर प्रमुख धनराज आचार्यले स्मार्ट बत्ती यति धेरै संख्यामा पहिलोपल्ट पोखरामा जडान भएको दाबी गरे । उनले अहिले मुख्य सहरी क्षेत्रमा सडक बत्ती जडान गरिए पनि दोस्रो चरणमा समग्र पोखराको सडक उज्यालो हुने गरी बत्ती जडान गर्ने सुनाए ।
अब पोखराका चोक तथा मूख्य सडकहरू रातका समयमा पनि उज्याला भएका छन्। लाइटमा आवश्यकताअनुसार कम र बढी उज्यालो दिन सक्ने प्रविधि पनि जडान गरिएको हाइमास्ट लाइट जडान आयोजनाका प्रमुख प्रमोद रिजालले जानकारी दिए। रिजालका अनुसार बत्ती बिग्रिएको वा नबलेको जानकारी मोबाइलमा आउनेछ। त्यसैले तत्काल मर्मतसम्भार गर्न मद्दत हुनेछ। ६ मिटर अग्लो पोलमा बल्ने यी बत्तीले अहिले सडकमा भएको सामान्य बत्तीले भन्दा धेरै उज्यालो दिन्छ।
’बल्ब ५० हजार घन्टा निरन्तर बल्न सक्ने, पाँच वर्षको ग्यारेन्टी कम्पनीले दिएको छ,’ रिजालले भने, ’हामीले फिलिप्स कम्पनीको हाइमास्ट लाइट भारतबाट ल्याएर जडान गरेका हौं। बत्ती बिग्रिँदा वा मर्मतका लागि ठेकेदार कम्पनीले ५ वर्षसम्म हेर्ने गरी सम्झौता गरिएको छ।’ लाइट आफैं बल्ने र निभ्ने बनाउन स्वचालित प्रणाली जडान गरिएको छ। सूर्योदय र सूर्यास्तको समय मिलाएर उक्त प्रणाली राखेको उनले बताए। सूर्यास्त भएपछि आफैं बल्छ र सूर्योदय भएपछि निभ्छ।
बत्ती जडानको ठेक्का लिएको टपसन इनर्जी प्रालिका निर्देशक किरण गौतमले सम्झौताअनुसार आगामी पाँच वर्ष मर्मतसम्भारको काम गर्ने प्रतिबद्धता जनाए। पोखरामा धेरै पानी र चट्याङ पर्ने भएकाले बिग्रिने सम्भावना अत्यधिक रहेको भन्दै उनले तत्काल मर्मतसम्भार गर्न आफ्नो कम्पनी अग्रसर भएको बताए।
मुख्य चोकहरूमा धेरै उज्यालो दिने बत्ती जडान भएपछि शान्ति–सुरक्षा कायम राख्न सजिलो पर्ने कास्कीका सिडिओ वासुदेव घिमिरेले बताए। बाँकी चोकहरूमा पनि यस्तै बत्ती जडान गरिनुपर्ने उनले बताए।
पोखराका मेयर आचार्यले अरू ठाउँमा पनि यस्तै बत्ती राख्न बजेट छुट्याएको बताए। पृथ्वी राजमार्गको पोखरा खण्ड, सहरका अन्य चोक र ग्रामीण भेगमा समेत हाइमास्ट बत्ती पु¥याउने लक्ष्य रहेको उनको भनाइ छ।
’यत्तिले मात्र उज्यालो पोखरा बनाउने अभियान पूरा हुँदैन,’ उनले भने, ’अरू ठाउँमा पनि यस्तै बत्ती राख्न प्राधिकरणसँग सम्झौता चरणमा छौं।’
पोखरा महानगर ललितपुरभन्दा १४ गुणा र काठमाडौंभन्दा १० गुणा ठूलो रहेको भन्दै उनले ठूलो भूगोललाई उज्यालो राख्नु चुनौतीपूर्ण रहेको बताए।
प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङले ललितपुर उपमहानगरबाट देशका सबै सहरमा उज्यालो अभियान चलाएको बताए। ललितपुरका मेयर चिरिबाबु महर्जनले बजेट विनियोजन गरेर स्मार्ट सडक बत्ती राख्न अनुरोध गरेको र त्यसपछि प्राधिकरणले उज्यालो सहरको कार्यक्रम ल्याएको उनले जानकारी दिए।
’ललितपुरले आफ्नै खर्चमा यस्तो लाइट राखेको थियो। त्यसपछि प्राधिकरणको बोर्डले स्थानीय तहसँग मिलेर उज्यालो सहर कार्यक्रम ल्यायो,’ उनले भने, ’अहिले हामी गाउँपालिकासँग पनि साझेदारीमा यो कार्यक्रम गरेका छौं, देशभर सफल भइराखेको छ।’
प्राधिकरणले लोडसेडिङ अन्त्य घोषणा गर्दा ग्रामीण भेगमा बिजुली नै नपुगेको भन्दै उनले अहिले देशको ९८ प्रतिशत घर विद्युतीकरण भइसकेको बताए। अब छिट्टै शतप्रतिशत नेपालीका घरमा बिजुली पु¥याउने योजना रहेको उनले बताए।
उनले पोखरामा गुड्ने ट्याक्सी र माइक्रोबसलाई विद्युतीय सवारीमा रुपान्तरण गर्न महानगर प्रमुख आचार्यलाई सुझाव दिए । विद्युतीय चार्जिङ स्टेसनको संख्या बढाउन प्राधिकरणले काम गरिरहेको बताउँदै उनले विद्युतीय सवारी १५–२० प्रतिशत सस्तो पर्ने बताए । पोखरा महानगरपालिकाले फोहोरबाट बिजुली उत्पादन गरे प्राधिकरणले किन्ने प्रतिबद्धता पनि उनले गरे ।
